Ponad 40 rybaków małoskalowych z 16 krajów łączy siły w Brukseli, aby domagać się Planu dla rybołówstwa małoskalowego w Europie do 2026 r.

Bruksela, 18 listopada 2025 r. - Forum Make Fishing Fair zgromadziło rybaków małoskalowych z całej Europy, stanowiąc historyczne spotkanie i uderzającą demonstrację jedności wśród europejskich społeczności rybaków małoskalowych.

Przedstawiciele mórz Bałtyckiego, Północnego, Atlantyckiego, Śródziemnego i Czarnego przedstawili komisarzowi UE ds. rybołówstwa i oceanów Costasowi Kadisowi, posłom do Parlamentu Europejskiego i kluczowym interesariuszom wspólny plan działania na rzecz sprawiedliwego rybołówstwa. Ich przesłanie jest jasne: przyszłe rybołówstwo w Europie musi umieścić rybaków małoskalowych o niskim wpływie na środowisko w centrum procesu decyzyjnego - uznając ich za kluczowych aktorów zmian, zdolnych do poprowadzenia transformacji w kierunku sprawiedliwych, zrównoważonych i odpornych mórz. Wymaga to pilnych i konkretnych działań ze strony instytucji europejskich i państw członkowskich, opartych na Planie dla rybołówstwa małoskalowego w Europie do 2026 r., który uznaje różnorodność, specyficzne potrzeby i wspólną odpowiedzialność zarówno rybołówstwa małoskalowego, jak i wielkoskalowego.

Punkt zwrotny dla europejskiego rybołówstwa

Forum, które zgromadziło rybaków, decydentów, naukowców i organizacje pozarządowe w kluczowym momencie dla rybołówstwa UE, odbywa się w krytycznym kontekście politycznym, na tydzień przed dialogiem w sprawie wdrażania rybołówstwa na małą skalę zorganizowanym przez Komisję Europejską i tuż po wydaniu Vademecum w piątek 14, potwierdzeniu przez Komisję, że nadszedł czas, aby zająć się niesprawiedliwym przydziałem uprawnień do połowów. Łącznie wydarzenia te wyznaczają decydujące momenty, które będą kształtować przyszłość europejskiego zarządzania rybołówstwem.

“Rybacy małoskalowi są bijącym sercem europejskich społeczności przybrzeżnych” - powiedziała Gwen Pennarun, przewodnicząca organizacji Low Impact Fishers of Europe (LIFE). “Nie prosimy o specjalne traktowanie - prosimy o sprawiedliwość. Jeśli UE poważnie myśli o ochronie naszych mórz i ludzi, którzy są od nich zależni, musi zapewnić rybakom prowadzącym połowy na małą skalę i o niskim wpływie na środowisko przestrzeń i narzędzia zarządzania, które pozwolą im odgrywać wiodącą rolę”.”

Od ponad dwóch dekad rybołówstwo małoskalowe o niskim wpływie na środowisko jest uznawane na arenie międzynarodowej i w całej Europie za istotny wkład w bezpieczeństwo żywnościowe, źródła utrzymania na obszarach przybrzeżnych i zarządzanie oceanami. Jednak pomimo tych kamieni milowych i niedawnych zobowiązań w ramach Paktu na rzecz Oceanów, polityka i wsparcie finansowe pozostają słabo dostosowane do ich potrzeb, uniemożliwiając sektorowi osiągnięcie rentownych źródeł utrzymania i wykorzystanie jego potencjału dla zagrożonych mórz i bezpieczeństwa żywnościowego Europy

Luke Ming Flanagan, poseł do Parlamentu Europejskiego z grupy The Left, dodał: “Jeśli stracimy rybaków małoskalowych, stracimy nie tylko miejsca pracy, ale i sposób na życie. Europejska polityka rybołówstwa musi wreszcie nagradzać tych, którzy chronią nasze morza, a nie tych, którzy je eksploatują”.”

“Słuchając rybołówstwa małoskalowego o niskim wpływie na środowisko i patrząc na zdrowie naszych wód morskich - nie ma wątpliwości: Potrzebujemy pilnych działań już teraz. Narzędzia są dostępne - od Wspólnej Polityki Rybołówstwa po inne przepisy środowiskowe - nie traćmy już czasu i wykorzystajmy je w pełni” - dodała Bellinda Bartolucci, starszy ekspert prawny w ClientEarth.

Plan działania na rzecz sprawiedliwego i zrównoważonego rybołówstwa

Uczestnicy przedstawili swoje postulaty w formie mapy drogowej Make Fishing Fair, wzywając instytucje europejskie do przyjęcia do 2026 r. planu działania na rzecz rybołówstwa małoskalowego w Europie, kierując się dobrowolnymi wytycznymi FAO w sprawie rybołówstwa małoskalowego oraz zróżnicowanym podejściem do rybołówstwa małoskalowego i rybołówstwa na większą skalę (LSF).

Podpisana przez 38 organizacji rybaków małoskalowych, mapa drogowa określa kluczowe priorytety dla sprawiedliwego i zrównoważonego sektora rybołówstwa, w tym

1. Odbudowa zasobów rybnych z wykorzystaniem lepszej wiedzy naukowej i tradycyjnej w celu przywrócenia zdrowia ekosystemu
2. Ochrona SSF przed konkurencyjnymi sektorami niebieskiej gospodarki poprzez zapewnienie preferencyjnego dostępu na wodach terytorialnych, w stosownych przypadkach do granicy 6 i 12 mil morskich.
3. Stosowanie adaptacyjnych systemów współzarządzania na wszystkich obszarach przybrzeżnych
4. Zapewnienie sprawiedliwego przydziału uprawnień do połowów w oparciu o kryteria społeczne, ekonomiczne i środowiskowe.
5. Wspieranie wymiany pokoleniowej poprzez usuwanie barier i zapewnianie zachęt, oferowanie szkoleń, opieki mentorskiej i godnych źródeł utrzymania dla młodych rybaków.
6. Budowanie odpornych społeczności zdolnych do przystosowania się do zmian klimatu
7. Zagwarantowanie sprawiedliwego dostępu do wsparcia sektorowego i rynków
8. Osiągnięcie równości płci w rybołówstwie

Bez odpowiedniego wsparcia politycznego i skutecznego wdrażania, rybołówstwo małoskalowe - oraz wartość gospodarcza, społeczna, kulturowa i środowiskowa, jaką wnosi - będzie nadal ulegać erozji, co będzie miało trwałe konsekwencje dla wybrzeży Europy i przyszłych pokoleń.